10.000 YILDIR GÜÇLÜ OLANIN ÇALDIĞI BUĞDAY!

.

Son ayların popüler tartışma konusu buğday.

Rusya’nın tahıl koridoru anlaşmasına katılımını askıya almasıyla buğday tartışması yeniden alevlendi. Gelin buğdayın 12.000 yıllık hikayesine bakalım.

İlk insandan bugüne yaşadığımız yeri belirleyen şey karnımızı nerede doyurduğunuzla yakından ilişkili.

Avcı toplayıcı insanlar suyun ve avlarının olduğu bölgelerde yaşar, bölgelerinde su, yabani bitki, yabani meyve ve ava ulaşma imkanları bitince başka bölgelere göç ederlerdi.

Yeni bölgeler için savaşmak gerekirse bundan geri durmazlardı. Ya da başkalarını kendi bölgelerine sokmamak için savaşırlardı.

Bazı bitkilerin ve hayvanların evcilleştirilmesiyle beraber yavaş yavaş yerleşik yaşama geçen insanlar, suya ve gıdaya en rahat ulaşacakları bölgelerde yaşamayı seçtiler.

Bu bölgeleri korumak için ya da yeni yerler elde etmek için ordular kurdular, kaleler yaptılar, yeni yeni silahlar icat ettiler.

İklim değişiklikleri, çevresel faktörler nedeniyle yaşanan kuraklık ve beraberinde gelen kıtlık göçlere, göçler savaşlara ve ölümlere neden oldu.

Son ayların popüler tartışma konusu buğday.

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırıyla beraber dünyanın tahıl ambarı Ukrayna’da buğdayın depolarda kalması kıtlık tartışmalarını alevlendirdi.

Varılan anlaşma ile buğdayın gemilerle taşınmasına izin verilince tartışmalar biraz dinse de Rusya’nın tahıl koridoru anlaşmasına katılımını askıya almasıyla yeniden alevlendi.

Bütün bunlarla birlikte dünyayı yönetenlerin aç gözlülüğü ekonomik krizin derinleşerek sürmesi, insanların buğdaya-ekmeğe ulaşmasını daha da zorlaştırıyor.

12.000 YILLIK HİKAYE

İnsanın ilk evcilleştirdiği bitkilerin başında gelen buğdayın hikayesi 10-12.000 yıl öncesine dayanıyor. Yaklaşık 12.000 yıl önce iklim koşullarının iyileşmesi ılıman bir iklimin başlamasıyla beraber Neolitik Çağın avcı toplayıcıları yavaş yavaş yerleşik yaşama geçtiler.

Çoğaldılar, taştan alet yapıp hayvanları ve bitkileri evcilleştirdiler. Yapılan kazılar ve antropolojik çalışmalar, insanla buğdayın yollarının bu dönemde kesiştiğini ortaya koyuyor. Araştırmalar, buğdayın hikayesinin 10.000 yıl önce Karacadağ çevresinde yaşanmaya başladığını işaret ediyor.

Buğdayın evcilleştirilmesi ekmeği insanın en temel besin maddesi yaptı. Buğdayın uzun süre bozulmadan saklanması ticaretin gelişmesine bu da ticaret kolonilerinin oluşmasına neden oldu.

O dönemki evlerin iç kısımlarında bulunan buğday fosilleri, buğdayın artık ekiminin giderek yaygınlaştığını, başka coğrafyalara yayıldığını gösteriyor.

YÖNETENLER EL KOYDU

Tarımın gelişmesiyle birlikte köyler sonra şehirler ve devletler kuruldu. Devletleri yöneten krallar halkın ektiği buğdayın ve diğer tarım ürünlerinin önemli bir bölümüne el koydu. Toprağı eken sadece karnını doyururken en baştakiler saraylarında bolluk içinde yaşadı.

Yasalarını, ordularını da bu bolluk düzeninin devamı için hazırladılar.  Sonrasında kurulan krallıklardan imparatorluklara bugüne gücü elinde bulunduranlar halkın buğdayını-ekmeğini çalmaya devam ediyor.

BUĞDAY ÇEŞİTLERİ

Buğday, seyrek ve yarı izole arazilerde, yazların uzun ve kurak geçtiği, kışların kısa ve ılık geçtiği bölgelerde yetişiyor. Deniz seviyesinin 100-1700 metre yüksekliğe kadar yetişebiliyor, yıllık 200-1300 mm yağış alan yerlerde hayatta kalabiliyor.

Günümüz buğdayının 25.000 farklı çeşidinin çoğu, ekmeklik ve makarnalık buğday olarak iki gruba ayrılıyor. Ekmeklik buğday, dünyada tüketilen tüm buğdayın neredeyse yüzde 95’ini oluşturuyor.

Kalan yüzde 5’i makarna ve irmik ürünlerinde kullanılan makarnalık ya da sert buğdaydan oluşuyor. Ekmeklik ve makarnalık buğdayın her ikisi de yabani emmer buğdayının evcilleştirilmiş biçimleri.Evrensel