GÜBRE KITLIĞI GIDA KRİZİNİ TETİKLEYEBİLİR: Çiftçi ekemezse gıda…

.

Küresel gübre kıtlığı gıda fiyatlarını artırmasının yanı sıra daha yoksul ülkeleri ciddi bir gıda kriziyle karşı karşıya bırakabilir. Kriz Türkiye’yi de derinden etkiliyor.

Dünyanın en büyük gübre üreticilerinden Yara International’ın CEO’su Svein Tore Holsether, yüksek doğalgaz fiyatlarının gübre maliyetlerini artırdığını ve bunun da dünya çapında gıda fiyatlarını etkilediğini söyledi.

Şirketinin yüksek gaz fiyatları nedeniyle üretimi bir miktar kesmek zorunda kaldığını açıklayan Holsether, rekoltelerin düşmesi ve gıda fiyatlarının artmasıyla kıtlıklardan en çok gelişmekte olan ülkelerin etkileneceğini söyledi.

ÖLÜM KALIM MESELESİ

Holsether İngiliz devlet televizyonu BBC’ye verdiği röportajda, “Bu gerçekten korkutucu, bir gıda kriziyle karşı karşıyayız ve savunmasız insanlar çok sert vuruluyor. Tüm dünyada gıda fiyatlarını etkiliyor ve birçok insanın cüzdanını etkiliyor. Ancak bazı insanlar için, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, bu sadece cüzdanla ilgili bir soru değil, aynı zamanda bir ölüm kalım meselesi” dedi.

Holsether ayrıca Dünya Gıda Programı’na destek ve fon sağlaması çağrısında bulundu.

GÜBRE FİYATLARI NEDEN ARTIYOR?

Çiftçiler mısır buğday gibi pek çok temel tarım ürününde mahsullerin verimini artırmak için gübre kullanıyor. Birçok gübrenin temel bileşenini oluşturan amonyak üretimi için de hidroelektrik veya doğalgazdan yararlanılıyor.

Geçtiğimiz aylarda doğalgaz fiyatları, ekonomilerin yeniden açılması ile gelen talep artışının yanında rüzgar veya yağmurun azalması gibi pek çok faktör nedeniyle olağanüstü artış gösterdi. Rusya’nın Kuzey Akım 2 tartışmaları nedeniyle gaz arzını daralttığı da belirtiliyor.

Avrupa’da doğalgaz stokları son yılların en düşük seviyesindeyken Avrupa için gösterge olan Hollanda doğalgazının fiyatı yılbaşından bu yana dört kat arttı. Dünyanın en büyük sanayi üreticilerinden Çin ve Hindistan’da da doğalgaz arz sorunlarına bağlı olarak enerji kesintileri yaşandı.

Doğalgazdaki bu fiyat değişimi amonyak fiyatıyla birlikte gübre üretim maliyetinde sert artışa yol açtı. Gübre fiyatları küresel çapta geçen yıla göre yüzde 255 arttı.

GIDA FİYATLARI ARTMAYA DEVAM EDİYOR

Gübre kıtlığı sürerken küresel gıda fiyatları da artmaya devam ediyor. Dünya gıda fiyatları da Ekim’de art arda üçüncü defa artış kaydederek 10 yılın en yüksek seviyesine ulaşırken artışa hububat ve bitkisel yağ fiyatlarındaki artış öncülük etti.

FAO Hububat Fiyat Endeksi ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 3,2 arttı. Küresel buğday fiyatları ise Kanada, Rusya Federasyonu ve Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere büyük ihracatçıların azalan hasadı ve küresel arzın daralması nedeniyle yüzde 5 arttı. Diğer tüm büyük tahılların uluslararası fiyatları da aylık bazda arttı.

TÜRKİYE’Yİ NASIL ETKİLİYOR?

Gübredeki fiyat hareketliliği Türkiye’de tarımı en çok etkileyen sorunların başında geliyor. Türk lirasındaki tarihi değer kaybı ise gübreye ulaşımın maliyetini daha da artırıyor.

Gübrenin ham maddesi olan doğalgazdaki aşırı fiyat artışı, yurt içinde de gübre fiyatlarının bir yılda yüzde 157’den fazla zamlanmasına yol açmıştı. Buna yurt içindeki kur krizi eklenince gübredeki son bir yıllık zamlar yüzde 200’ü aştı.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Baki Remzi Su İçmez, tarımsal girdi satan bayilerin önünü görememesi nedeniyle gübre ve zirai ilaç satışlarının durduğunu, bu sorunun 2022’de ciddi bir gıda krizi riski doğuracağına dikkat çekmişti.