SİSTEM İNSANI KANSER EDER: Hastalar binlerce lirayı bulan tedavi ücretlerinden dert yanıyor

.

Dünyada milyonlarca yeni kanser vakası ortaya çıkıyor. Hekimler erken teşhisin önemini vurgularken hastalar binlerce lirayı bulan tedavi ücretlerinden dert yanıyor.

Her yıl 1-7 Nisan Kanser Haftası’nda farkındalık oluşturmak ve ölümlerin önüne geçmek için önlem alınması amaçlanıyor.

Kanser hastalığı hem dünyada hem de Türkiye’de ölüm nedenleri arasında kalp hastalıklarından sonra ikinci sırada yer alıyor. Dünyada her dokuz erkekten biri, kadınlarda ise her 12’sinden biri kanser nedeniyle yaşamını yitiriyor.

Erken tanı ve tedavi yöntemleriyle önemli yol kat edilse de kanser, özellikle Türkiye’de tedavi sürecinde en çok yıpratan hastalıklardan biri. Ülkede kanser hastaları, tedavi sürecinde ekonomik zorluklarla karşılaşıyor. Bir dozu yüz binlerce lirayı buluyor.

Ayrıca kamu hastanelerindeki yoğunluk nedeniyle tanı konulmasında gecikmeler hastaların yaşadığı sorunların bir diğeri olarak karşımıza çıkıyor.

‘PARALI’ SAĞLIK!

Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi eski üyesi, Tıbbi Onkoloji Uzmanı Dr. Halis Yerlikaya, erken teşhisin önemini vurguladı. Yerlikaya şunlar söyledi:

“Kanser, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık ama Türkiye’de kanser taramalarıyla ilgili çeşitli sıkıntılar yaşanıyor. Kanser, erken teşhis edildiğinde uygulanacak tedavilerle iyileşme sağlanabiliyor.

Ancak dördüncü evrede, yani hastalık metastaz yapıp başka organlara sıçradığında, tedavi daha zor hale geliyor. Bu yüzden odaklanmamız gereken en önemli konulardan biri erken teşhis. Bunun öncesinde ise kanseri önlemeye yönelik programların geliştirilmesi gerekiyor.”

Kırsal bölgelerde sağlık hizmetlere erişimin zor olduğuna dikkat çeken Yerlikaya “Kırsalda sağlık hizmetlerinin erişilebilirliği artırılmalı.

Kadınlara yönelik meme kanseri ve rahim ağzı kanseri taramaları yaygınlaştırılmalı. Bazı bölgelerde sağlık hizmetleri ana dilde sunulmalı” dedi. Yerlikaya, tedavi aşamasında ise sağlık sisteminde büyük sıkıntılar yaşandığını vurgulayarak özetle şöyle devam etti:

“Türkiye’de sağlık sistemi giderek ‘paralı’ hale geliyor. İnsanlar aylarca randevu almak için bekliyor. Bazı bölümlerde randevu bulmak neredeyse imkânsız. Hastalar, sağlık hizmetlerine ulaşamadığı için hastalıkları ilerliyor.

Tedaviye erişimde yaşanan aksaklıklar nedeniyle hastaların durumu kötüleşiyor. Birçok kanser ameliyatı artık cepten ödeme yapılmadan gerçekleştirilemiyor. İnsanlar özel hastanelere yönlendirilmek zorunda kalıyor ve bu durum ciddi bir ekonomik yük oluşturuyor.

Bunun yanında, hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapi gibi modern tedavilere erişimde de sorunlar yaşanıyor. Türkiye’de bazı ilaçlar mevcut, hatta Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmış durumda.

Ancak SGK tarafından geri ödemesi yapılmadığı için birçok hasta bu ilaçlara ulaşamıyor. Özel sigortası olanlar veya ekonomik durumu iyi olanlar bu ilaçları alabilirken, sosyal ve ekonomik olarak daha alt kesimde olan hastalar bu tedavilere erişemiyor.”

Yerlikaya, hastalığa karşı yapılması gerekenleri ve alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı:

• Sağlık sistemi baştan aşağı yeniden düzenlenmeli.
• Halkın sürece katılımı artırılmalı.
• Sağlık hizmetleri tüm kesimlere eşit şekilde sunulmalı.
• Sağlık okuryazarlığı artırılmalı
• Sağlıklı beslenmeyi teşvik etmeli
• Fiziksel aktivite artırılmalı.
• Hava kirliliği ve çevresel faktörler konusunda adımlar atılmalı.
• Sağlık hizmetlerine erişimde bölgesel farklılıklar giderilmeli.

∗∗∗

YAŞAMAK İÇİN MÜCADELE

• Bağırsak kanseri G.C. hastalık sebebiyle önce kalın bağırsağı, daha sonra ise ince bağırsağı alındığını anlattı. Ameliyatlar sonrası gelişen kısa bağırsak sendromu nedeniyle sürekli hastaneye giden G.C., ince bağırsağın kısa kalması sebebiyle vücudunun sıvı ile vitamin tutmadığını ve takviyeler kullandığını anlattı.

Bu takviyelerin ek masraf olarak karşısına çıktığını belirten G.C. sadece vitaminlerine her ay 2.000 TL vermek zorunda kaldığını söyledi.

İlostomi torbası kullanan G.C, torbalara da her ay bütçe ayırdığını kaydetti. G.C.,  yaşadığı süreci şöyle aktardı: “Kolostomi torbası ile yaşamak zorundayım.

 Geçen yıl Ağustos ayında 500 TL olan malzemeyle son olarak 2.800 TL ödedim. Emekli maaşı alıyorum, bu zaten kiraya gidiyor. 3.000 TL küsur kolostomi torbası ücretini nasıl ödeyeyim? Kanserle mücadelemizin yanında hayatta kalmak için ekonomik olarak da mücadele veriyoruz.”

• Ailesinde kanser hastası bulunan K.P., kendisinde de meme kanseri tedavisi gördüğünü söyledi. İlk evrede teşhis edildiğini söyleyen K.P. devlet hastanelerinde yer bulamadığını bu sebeple özele gitmek zorunda kaldığını anlattı. K.P., hastalık sürecinden şöyle bahsetti:

“6 kemoterapi 17 herceptin 30 tane radyoterapi aldım. Bu süreçte özel hastaneye gitmek zorunda kaldım ve 100 bin TL’den fazla ödeme yapmam gerekti. Sürecimin hiçbir aşamasında devlet hastanesinden yer bulamadım.

En başında yapmam gereken tahlillerde bile 1 buçuk ay sonrasına randevu buldum. Devletin tüm süreci karşılaması gerekiyor. Özel sektörde çalışsam ödeyemezdim. Kanser hastasının giderleri, çekimleri, tahlilleri ve ilaçları ücretsiz olmalı.”

∗∗∗

YÜZDE 75 ARTIŞ BEKLENİYOR

Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre, 2022’de yaklaşık 20 milyon yeni kanser vakası görüldü. 2022 yılında yaklaşık 10 milyon kişi kanser nedeniyle yaşamını yitirdi.

En fazla ölüm de 1.8 milyon ile akciğer kanseri. Türkiye’de 2022’de, 240 bin 13 yeni kanser vakası görüldü. DSÖ’nün öngörüsüne göre 2040 yılında yaklaşık 30 milyon yeni kanser vakası ortaya çıkacak. Yüzde 75 artış olması öngörülüyor.

∗∗∗

AŞI OLURSA ŞANS YÜKSEK!

Her gün güvenli sağlık hizmetine, HPV aşısına ve kaliteli bakıma ulaşamayan binlerce kadına rahim ağzı kanseri teşhisi konuluyor.

Kanser teşhisi alan kadınların neredeyse yarısı hayatını kaybediyor. Verilere göre, her gün yedi kadın rahim ağzı kanseri tanısı alıyor ve üçü hayatını kaybediyor.

Oysa rahim ağzı kanseri aşısı olan ve önlenebilen tek kanser türü. HPV aşısı; ABD, İngiltere, Almanya, Avustralya, Kanada, Belçika, Norveç, Finlandiya, Portekiz ve Fransa gibi pek çok ülkede yıllardır ulusal aşı takviminde bulunuyor. Ayrıca ücret alınmıyor.

Türkiye’de ise aşı hizmeti yok. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 2022 Kasım ayında HPV aşısının ücretsiz olarak yapılacağını açıklamıştı ancak daha sonra adım atmamıştı.

Sağlık Bakanlığı 2023 Sağlık İstatistikleri’nde yer alan veriler de kadınlarda en sık meme kanserine rastlandığını belirtiyor.

Sağlık Bakanlığı 2023 Sağlık İstatistikleri’nde yer alan veriler de kadınlarda en sık meme kanserine rastlandığını belirtiyor.

RİSK BÜYÜK, ÖNLEM YETERSİZ

Depremden etkilenen 11 kentte yaklaşık 130 milyon ton moloz bulunuyor. Yetkililer sadece Adıyaman’da en az 300 bin kişinin kanser riski taşıdığını söyledi.

Depremden sonra hekimlerin yaptığı araştırmayla; Adıyaman’da alınan 30 toz örneğinin ikisinde, Maraş’ta 21 örneğin sekizinde, Elbistan’da ise 15 örneğin ikisinde asbest lifleri tespit etti. Uzmanlar asbeste karşı önlem alınmazsa yurttaşların 30 yıl sonra bile kanser olabileceğini vurguladı.