İŞGALCİLERE VE İŞBİRLİKÇİLERİNE KARŞI: Kazanılan Bağımsız Cumhuriyet’i Selamlıyoruz…

İkinci Meşrutiyetin ilanından altı yıl sonra 1914 yılında Birinci Dünya Savaşı başladı. Dört yıl süren savaş sonunda Osmanlı’nın dâhil olduğu ittifak devletleri yenildi.

Osmanlı’nın da yenik sayıldığı savaşın sonunda ülkeyi İngilizler, Yunanlılar, Fransızlar, İtalyanlar paylaştı.

Bunun üzerine Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a gitti ve orada aldığı kararla Erzurum’da, Sivas’ta kongreler düzenledi.

Mustafa Kemal Paşa “Tek bir egemenlik var, o da Milli egemenliktir. Ülkeyi yine ulusun kendi gücü kurtaracaktır.” dedi.

Ülkenin dört yanından gelen ulus temsilcileri 23 Nisan 1920 günü Ankara’da Büyük Millet Meclisi’nde toplandı. Meclis, Mustafa Kemal Paşa‘yı başkan seçerek, onun önderliğinde Büyük Millet Meclisi, Ulusal Kurtuluş Savaşı’nı başlattı.

Her yörede halklar düşmana karşı mücadele ederken, diğer yandan da düzenli ordular İnönü’de, Sakarya’da, Dumlupınar’da savaştı ve zafer elde edildi.

Halkın işgalcilere karşı Mustafa Kemal Paşa önderliğinde verdiği Milli Mücadele, 1923 yılında milli güçlerin zaferi ile sonuçlandı.

Bu süreçte, “Büyük Millet Meclisi” adıyla 23 Nisan 1920’de Ankara’da toplanan temsilciler, 20 Ocak 1921’de Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nu kabul ederek egemenliğin, Osmanlı döneminde tebaa/kul olan Türk ulusuna ait olduğunu ilan etti.

Ardından 1 Kasım 1922’de karar alındı ve saray ailesi hakimiyeti/saltanat kaldırıldı. Ülke artık halkın temsili meclis hükümeti tarafından yönetilmekteydi.

27 Ekim 1923’te İcra Vekilleri Heyeti’nin istifası ve yerine meclisin güvenini kazanacak yeni bir kabinenin kurulamaması üzerine Atatürk, yönetim biçiminin Cumhuriyet olması için İsmet Paşa ile birlikte bir kanun değişikliği tasarısı hazırladı.

Bu tasarı 29 Ekim 1923’te Meclis’e sunuldu. Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nda yapılan değişikliklerin kabulü ile Cumhuriyet, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından ilan edildi.

29 Ekim gecesi ve 30 Ekim günü cumhuriyetin ilanı kutlandı. 26 Ekim 1924’te yayımlanan kararname ile cumhuriyetin ilanının 101 pare top atışı ve düzenlenecek etkinliklerle kutlanmasına karar verildi.

TBMM’de teklifin 19 Nisan’da kabul edilmesiyle 29 Ekim, 1925 yılından bu yana ”Milli Bayram” olarak kutlanmaya başlandı.

9 Ekim 1923’te sunulan tasarıda yer alan bazı hükümler şunlardır;

Türkiye Devleti’nin hükümet şekli cumhuriyettir.

Türkiye Devleti, yönetim birimlerini Bakanlar Kurulu aracılığıyla yönetir.

Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kendi üyeleri arasından bir seçim dönemi için seçilir.

Cumhurbaşkanı, devletin başkanıdır. Bu sıfatla gerekli gördükçe Meclis ve Bakanlar Kuruluna başkanlık eder.

Halkın kul/tebaa olduğu dönemden, Halkın yönetimine dayalı Cumhuriyet Rejimine geçişini anlatan hatırlatma ile temeli 29 Ekim 1923‘de atılan Parlamenter Sistemi Rejimine geçilmiş yönetimin kuruluşu olan Cumhuriyet Bayramının 98. Yılı halkımıza kutlu olsun…